Door het personeelstekort en de overvolle en te korte treinen is het voor mensen met een beperking haast onmogelijk om nog met de trein te reizen. Belangenorganisatie Ieder(in) luidt in gesprek met NU.nl de noodklok. NS ziet zo gauw geen oplossing.

Veel mensen pakken momenteel de auto in plaats van de trein, door de grote kans op treinuitval en veel te volle treinen. Maar voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking is de auto meestal geen optie, omdat ze niet zelf kunnen rijden.

Ook reizen met de trein is voor hen op dit moment bijna niet te doen, zegt Ieder(in), de belangenorganisatie voor mensen met een lichamelijke handicap, verstandelijke beperking en chronische ziekte. En onder normale omstandigheden is dat al lastig voor hen, omdat ze vaak hulp nodig hebben bij het in- en uitstappen en er een lift aanwezig moet zijn.

Áls ze nu al een plekje kunnen vinden in de trein, dan is die hulp er vaak niet. Hierdoor worden mensen met een beperking extra hard geraakt en missen zij afspraken met familie, werk of zorg, constateert de belangenclub.

Meer coronagevaar voor mensen met een beperking in overvolle treinen

“Als de treinen wel rijden, dan zijn het vaak kortere treinen, waardoor deze vaak heel erg druk zijn”, zegt Martin Boerjan, beleidsmedewerker mobiliteit en toegankelijkheid bij Ieder(in). “We krijgen meldingen van mensen in een rolstoel die dan niet meer in de trein komen en achterblijven op het station. Of met heel veel moeite wel in de trein komen.”

Dat merkt Stephan Spieker (33) ook. Hij zit in een rolstoel en reist twee keer per maand met de trein. “Als je wel in zo’n overvolle trein wordt geholpen, dan zit je dicht tegen andere reizigers aan. Voor mensen met een beperking is dat heel zorgelijk. Ze kunnen daardoor eerder besmet raken met allerlei virussen, zoals corona”, zegt hij.

Afgelopen week reisde Spieker vanaf Nijmegen naar Rotterdam. “Dat ging gelukkig goed. Maar soms staat er niemand klaar om mij uit de trein te helpen wanneer ik op mijn bestemming aankom. Dat is mij eens eerder overkomen. Dan moet ik wachten tot er wel hulp is, waardoor de trein vertraging kan oplopen.”

Vanwege het personeelstekort is de reisassistentie voor mensen met een beperking niet altijd betrouwbaar, stelt Boerjan. “We krijgen nog steeds meldingen van mensen bij wie de reisassistentie last minute wordt afgezegd of voor wie de reisassistentie niet klaarstaat op het vertrek- of aankomstperron”, zegt hij. “Ook zijn op veel stations de liften kapot, waardoor mensen überhaupt niet op of van het perron kunnen komen.”

Nóg een keer heen-en-weer tussen Utrecht en Amersfoort wegens kapotte lift

De kapotte liften op sommige NS-stations maken het niet alleen voor mensen met een beperking onmogelijk om te reizen. Mensen die bijvoorbeeld met fietsen of kinderwagens reizen, worden hier ook door geraakt, ziet spreker en model Jeanette Chedda (38). Vanwege een aangeboren bindweefselaandoening zit zij in een rolstoel. Wanneer ze met de trein reist, zit zij op haar scootmobiel.

Drie weken geleden reisde Chedda met de trein vanaf Rotterdam naar Utrecht. “Toen had ik mijn reisassistentie gemist, waardoor ik een uur moest wachten op de volgende”, zegt zij. Er is volgens haar geen flexibiliteit voor mensen met een beperking die gebruik moeten maken van reisassistentie. “Terwijl het wel eens voorkomt dat mensen met een handicap te laat komen. Alles kost voor ons meer tijd.”

Tijdens haar treinrit kreeg Chedda te horen dat de lift op haar aankomstperron kapot is. “Dus eenmaal in Utrecht werd ik uit de trein geholpen en weer in een andere trein geholpen richting Amersfoort. En vanaf daar moest ik weer een trein nemen naar Utrecht om op een ander perron aan te komen, waar de lift het wel deed.”

“Het ov is niet ingericht voor reizigers met een beperking, terwijl ze er structureel meerdere keren per dag zijn. Daar zou je toch op kunnen rekenen”, gaat ze verder. “De trein is ingericht op incidentele reizigers met een handicap. Daarom vind ik dat de NS geen prioriteit maakt van mensen met een beperking. De ontoegankelijkheid van het ov is het probleem, niet mijn handicap.”

Samen met andere gedupeerden is Chedda daarom een petitie gestart om het ov toegankelijker te maken. De verzamelde handtekeningen gaat ze aanbieden aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

NS vindt het ‘heel vervelend’, maar heeft geen oplossing

De NS bevestigt dat het personeelstekort inderdaad leidt tot grotere problemen voor mensen met een beperking. “Momenteel is de reisassistentie en toegankelijkheid op stations niet wat reizigers van ons gewend zijn. Dat vinden we heel vervelend, en dat spijt ons ook”, zegt een NS-woordvoerder tegen NU.nl.

Het OV-concern werkt samen met externe partijen om reisassistentie nu op tweehonderd van de vierhonderd stations in Nederland mogelijk te maken. “Maar ook die organisaties kampen met personeelstekorten. Daardoor kan het komen dat reisassistentie op het laatste moment uitvalt.”

NS zegt compensatieregelingen beschikbaar te stellen voor reizigers met een beperking die de trein moeten missen vanwege uitval van reisassistentie. Voor de langere termijn bespreekt het bedrijf dit probleem met partnerorganisaties, andere OV-aanbieders en de overheid.

Zo stelt het ministerie van IenW 10 miljoen euro beschikbaar om het ov in heel Nederland voor iedereen toegankelijk te maken. Maar dat doel is gericht op 2040. Dus zolang de personeelstekorten aanhouden, blijft de trein voorlopig nog veel minder toegankelijk voor reizigers met een beperking.