De oproep aan gemeenten om meer opvangplekken te regelen voor minderjarigen die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen, heeft nog maar honderd nieuwe plekken opgeleverd. Voor het eind van het jaar moeten dat er 1.700 zijn.

Als dat niet lukt, dan is er een “reëel risico” dat deze kinderen buiten in de kou moeten slapen of door gemeenten gaan zwerven, waarschuwde staatssecretaris Eric van der Burg in een oproep aan alle gemeenten.

Van der Burg verstuurde de oproep op 6 oktober. Dat deed hij omdat de rechtbank oordeelde dat het Rijk de omstandigheden in de asielopvang moet verbeteren. Daarom riep hij alle gemeenten op om voor het einde van het jaar 1.700 extra plekken voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s) te regelen.

Tot nu toe heeft de oproep aan de 344 gemeenten honderd nieuwe plekken opgeleverd, zegt een woordvoerder van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) na vragen van NU.nl. Naar verwachting komen daar de komende weken nog ongeveer tweehonderd bij. “We hebben nog altijd plekken nodig en we hopen dat nog meer gemeenten mee willen werken”, zegt hij.

Het ministerie vindt het lastig om te zeggen hoeveel nieuwe plekken het precies heeft opgeleverd. Een woordvoerder legt uit dat ze continu in gesprek zijn met gemeenten. Sommige gesprekken hebben al wel nieuwe plekken opgeleverd, en dat worden er waarschijnlijk meer.

Nog steeds te veel minderjarigen in Ter Apel

Toch is er haast geboden. De situatie van de kinderen in de asielopvang is nijpend, waarschuwden al meerdere instanties. Zo trok Kinderombudsman Magrite Kalverboer al meerdere keren aan de bel na een bezoek aan de opvang.

In een recente brief beschreef ze hoe ze de jongeren in Ter Apel aantrof: “Zonder bed, zonder veiligheid en sanitaire voorzieningen, zonder goede voeding en persoonlijke begeleiding. Jongeren die elkaar niet kennen en die enorm veel hebben meegemaakt, die al nachten niet hebben geslapen en die zich met elkaar niet veilig voelen. Jongeren die steeds angstiger worden en steeds meer stress ervaren.”

Maandag herhaalde UNICEF dat het kabinet tekortschiet in de opvang van onder meer deze kinderen. “Elk weekend is het weer spannend of ieder kind een bed heeft.”

In Ter Apel mogen sinds twee weken niet meer dan 55 amv’s verblijven, maar dat zijn er nog steeds te veel. Woensdag zaten er bijvoorbeeld ongeveer 250 kinderen, zegt het COA.

‘Urgentie lijkt niet genoeg gevoeld te worden’

De oproep van Van der Burg levert “mondjesmaat” nieuwe plekken op, ziet ook Nidos. Zij zijn als organisatie verantwoordelijk voor de voogdij van de tieners. Volgens een woordvoerder heeft Nidos tot nu toe slechts vijf huizen aangeboden gekregen. “De urgentie lijkt niet genoeg gevoeld te worden”, zegt ze. “We blijven ontzettend hard aan het werk om te kijken of je in gesprek met gemeenten toch aan die woningen kan komen.”

De situatie rondom de minderjarigen in Ter Apel is “niet wat je wil”, zegt de woordvoerder. “Jongeren horen daar niet met zó veel te zitten. Alles komt in het geding: de hygiëne, hun veiligheid. Het is slecht voor de kinderen.”

‘Echt heel triest dat er niet alles aan is gedaan’

VluchtelingenWerk, die de rechtszaak tegen het Rijk aanspande, zegt dat ze de huidige situatie rondom de amv’s al zag aankomen. “De reactie van Van der Burg was opnieuw een vrijblijvende oproep aan de gemeenten”, zegt een woordvoerder. Volgens hem had de staatssecretaris andere opties kunnen inzetten, bijvoorbeeld een spoedwet. “We vinden het echt heel triest dat er niet alles aan is gedaan om ervoor te zorgen dat de deadline is gehaald.”

Het Rijk is in hoger beroep gegaan tegen de uitspraak van de rechtbank. Dat hoger beroep dient op 10 november.