Liefst zeventien jaar duurde de discussie over het wel of niet ontpolderen van de Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaanderen. Deze week eindigde de ruzie, toen het eerste water het land op stroomde. Maar waarom is er zo lang gesteggeld over dat stukje land vlak bij de Belgische grens?

“Ik kom nog één keer naar ‘mijn’ polder kijken”, zegt een Vlaamse vrouw, die – echt waar – Hedwige heet. Ze tuurt over de Hedwigepolder en ziet een roofvogel en wat ganzen en reigers.

Iets verderop zijn graafmachines en andere voertuigen hard aan het werk in de polder. En daar weer achter varen grote containerschepen door de Westerschelde richting de haven van Antwerpen.

Die Antwerpse haven wilde begin deze eeuw graag de Westerschelde dieper maken. Zo’n verdieping vond al twee keer eerder plaats. Daardoor kunnen grotere schepen, die dieper in het water liggen, de haven bereiken.

Maar zo’n verdieping zorgt ervoor dat het water in de Westerschelde harder stroomt. Daardoor blijft er minder voedsel achter voor vogels als de wulp, de tureluur, de zwarte ruiter en andere steltlopers. Daarom werd in 2005 afgesproken dat de verdieping van de Westerschelde door kon gaan als er natuurcompensatie tegenover zou staan.

300 hectare grond moest worden teruggegeven aan zee

Zeventien jaar geleden werd afgesproken dat de Hedwigepolder zou worden ingezet als die compensatie. Bijna 300 hectare landbouwgrond moest worden teruggegeven aan zee.

Landbouwgrond teruggeven aan zee. Dat is volgens Johan Robesin de kern van de discussie. Dat doen Zeeuwen niet, zegt hij.

De tachtigjarige Robesin protesteert al van begin af aan tegen de ontpoldering van de Hedwigepolder. Eerst op de achtergrond en later als Statenlid van Zeeland ook op de voorgrond.

‘Het doet denken aan de watersnoodramp van 1953’

“Zeeland is een echte agrarische provincie. Het heeft zijn bestaan te danken aan de boeren”, zegt hij. “De boeren zorgden voor de voedselvoorziening. En lange tijd zorgden de boeren ook voor de waterveiligheid. Nu is dat een overheidstaak, maar lang hebben de boeren gevochten tegen het water.”

Volgens Robesin herinnert het teruggeven van land aan de zee te veel aan de watersnoodramp van 1953. Dat is volgens hem de reden voor het heftige protest tegen de ontpoldering van de Hedwigepolder.

“Er is toen zo ontzettend gevochten om de doorgebroken dijken weer dicht te maken. En dan wordt nu met het grootste gemak de zeedijk doorgestoken”, zegt hij fel.

Tegenstanders voerden meerdere rechtszaken over ontpoldering

De protesten hebben de afgelopen jaren geleid tot grote vertraging van het project. Meerdere kabinetten hebben zich gebogen over de kwestie. Dan was de ontpoldering van tafel, en dan ging die weer wel door.

De laatste jaren kwam er een nieuwe discussie bij. Tegenstanders vreesden dat het naar binnen stromende Westerscheldewater de Hedwigepolder zou vergiftigen met PFAS (stoffen die schadelijk zijn voor planten, dieren en mensen).

Het leidde tot meerdere rechtszaken, tot aan de Raad van State aan toe. Uiteindelijk besloot de hoogste rechter dat de plannen door konden gaan. En dus stroomde deze week het eerste water de Hedwigepolder in.

Dat betekent overigens niet dat op de vroegere akkers binnen de kortste keren een laag water staat. Het duurt weken voordat de zee het land heeft teruggewonnen. Graafmachines zijn nu ook nog bezig om het natuurgebied te formeren.

Ontpoldering creëert natuurgebied van ruim 4.000 hectare

Als de ontpoldering van de Hedwigepolder is afgerond, vormt die samen met het aangrenzende Verdronken Land van Saeftinghe en de Belgische Prosperpolder en Doelpolder een natuurgebied van ruim 4.000 hectare.

Bij eb staat dat voor een deel droog. Steltlopers en andere vogels kunnen er dan voedsel vinden.

Robesin is niet van plan er een kijkje te nemen. “Ik heb er niks te zoeken”, zegt hij resoluut.

Toch laat hij de voormalige Hedwigepolder niet links liggen. Hij is van plan nog meerdere rechtszaken te starten. “Ik zou kunnen zeggen: ik ben nu tachtig, het water stroomt binnen en het is genoeg geweest. Maar ik leg me er absoluut niet bij neer. Volgens mij is dit het begin van nog meer ellende.”