Luiz Inácio Lula da Silva heeft de beslissende tweede ronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen gewonnen. De meeste stemmen zijn inmiddels geteld en met 50,8 procent is het een nipte overwinning voor Lula. Zijn tegenstander, de zittende president Jair Bolsonaro, kreeg 49,2 procent van de stemmen. Volgens de hoogste electorale autoriteit in het land is de uitkomst “mathematisch beslist” en wordt Lula dus de nieuwe president van Brazilië.

De overwinning is voor Lula een spectaculaire comeback. Tussen 2003 en 2010 was de 77-jarige politicus ook al president van Brazilië. Hij was populair vanwege zijn sociale beleid dat miljoenen Brazilianen uit de armoede haalde. Hij heeft gezworen terug te keren naar dat beleid. In zijn overwinningstoespraak zei Lula dat het verbeteren van de situatie van de ruim 33 miljoen Brazilianen die momenteel hongerlijden erg belangrijk voor hem is. “Het rad van de economie zal weer gaan draaien.”

Ook beloofde Lula de vernietiging van het Amazonegebied tegen te gaan. Lula zei zondag (lokale tijd) dat de wereld het regenwoud in het Amazonegebied nodig heeft. Hij riep op tot internationale samenwerking met betrekking tot de bescherming van het gebied. Lula streeft ook naar een eerlijke wereldhandel in plaats van handelsovereenkomsten die “ons land veroordelen een eeuwige exporteur van grondstoffen te zijn”.

Verder riep Lula op tot “vrede en eenheid” in het diep verdeelde Brazilië.

De Amerikaanse president Joe Biden feliciteerde Lula zondagavond al snel met de overwinning. Hij noemde de verkiezingen “vrij, eerlijk en geloofwaardig”. Ook de Franse president Emmanuel Macron feliciteerde Lula onmiddellijk en zei te verwachten dat Frankrijk en Brazilië hun vriendschappelijke banden zullen aanhalen de komende tijd.

Nederlaag voor Bolsonaro

De peilingen voorspelden al dat de linkse oud-president Lula de verkiezingen met een kleine voorsprong zou winnen. De rechts-populistische Jair Bolsonaro dekte zich alvast in: hij suggereerde meerdere keren dat hij zich niet bij een verlies zou neerleggen omdat het Braziliaanse kiessysteem fraudegevoelig zou zijn. Hij keek die tactiek af bij de Amerikaanse oud-president Donald Trump. Bolsonaro heeft overigens, net als Trump, nooit bewezen dat het systeem fraudegevoelig is.

Begin oktober werd de eerste stemronde gehouden, maar die leverde geen duidelijke winnaar op. Lula kreeg toen 48 procent van de stemmen, Bolsonaro 43 procent. Maar dat verschil was niet groot genoeg. Deze stemronde was de keuze simpel: Lula of Bolsonaro.

Na zijn eerdere periode als president werd Lula beschuldigd van corruptie. Hij heeft daarvoor anderhalf jaar in de gevangenis gezeten. In maart dit jaar draaide het Hooggerechtshof zijn veroordeling terug. De rechter, Sergio Moro, zou bevooroordeeld zijn geweest. Moro werd later minister van Justitie onder Bolsonaro.

Zorgen over kiesproces

In het noordoosten van Brazilië is Lula doorgaans het populairst. Er waren zorgen dat kiezers in die regio zondag werden belemmerd om te stemmen. De politie zou er illegale wegversperringen hebben opgeworpen voor bussen met kiezers. Volgens critici is de politie op de hand van Bolsonaro.

Het hoofd van het hoogste verkiezingstribunaal (TSE) zei dat er niemand is verhinderd te stemmen en dat alle politieoperaties op de wegen zijn stopgezet. “Het enige probleem voor de kiezers was dat ze vertraging hadden”, aldus Alexandre de Moraes. Hij kondigde onderzoek aan naar het handelen van de politie op de verkiezingsdag.