Volgende maand viert Nederland weer Oud en Nieuw. In zeker twaalf gemeenten geldt dit jaar nog steeds een volledig vuurwerkverbod. Niet vanwege de coronapandemie, maar om schade, overlast en letsel te beperken, blijkt uit een rondgang van NU.nl langs alle gemeenten.

De komende jaarwisseling zal er in gemeenten verschillend uit gaan zien. In twaalf gemeenten, waaronder Amsterdam, Rotterdam en Nijmegen, geldt een volledig vuurwerkverbod. Ook kleinere gemeenten hebben zo’n verbod ingevoerd.

Een grote gemeente als Arnhem heeft besloten om vuurwerk nog één jaarwisseling toe te staan. Vanaf 2023/2024 geldt ook daar een vuurwerkverbod.

Een aantal gemeenten zegt wel vuurwerkshows te organiseren. Zo organiseert de gemeente Amsterdam dit jaar meerdere licht- en vuurwerkshows, waarvan een op het Museumplein in het centrum van de stad.

Zeker zeventig gemeenten stellen vuurwerkvrije zones in

Minstens zeventig gemeenten werken met vuurwerkvrije zones. Dat zijn specifieke gebieden in de gemeente, waar geen vuurwerk mag worden afgestoken. Meestal zijn die rondom ziekenhuizen, verzorgingstehuizen, kinderboerderijen, scholen en kerken.

In de meeste gemeenten zijn deze zones verplicht, maar in een aantal gevallen zijn de zones vrijwillig. Dat betekent dat het aan de inwoners zelf is om zich eraan te houden, maar dat er niet wordt gehandhaafd.

In veertien andere gemeenten wordt nog overlegd, maar daar is de kans groot dat ook daar vuurwerkvrije zones worden ingevoerd.

Gemeenten zijn klaar met overlast, letsel en vervuiling

Veel gemeenten willen af van de overlast, letsels, dierenleed en vervuiling die het afsteken van vuurwerk veroorzaakt. Tijdens de jaarwisseling van 2021 op 2022 werden zo’n 773 mensen behandeld op de spoedeisende hulp. De meesten hadden brandwonden of oogschade opgelopen.

In de meeste gevallen werd het letsel veroorzaakt door onzorgvuldig omgaan met F1-vuurwerk, meldt het Kenniscentrum Letselpreventie in een rapport. Terwijl deze categorie vuurwerk in veel gemeenten wordt uitgesloten van het vuurwerkverbod. Het gaat bijvoorbeeld om sterretjes, sierfonteinen en knalerwten.

Sinds 2020 is er een landelijk verbod op knalvuurwerk en vuurpijlen (categorie F3). Vuurwerk uit categorieën F2 en F1 is nog wel toegestaan, mits er geen vuurwerkverbod geldt.

Meerdere gemeenten willen permanent vuurwerkverbod

Verschillende gemeenten zijn voorstander van een permanent verbod, omdat er veel overlast is. Niet alleen van het geluid, maar ook van hangjongeren, alcoholgebruik en vervuiling. Daarnaast wordt de druk op de zorg tijdens Oudjaar te hoog.

Boven op de twaalf gemeenten die dit jaar al een permanent vuurwerkverbod invoerden, wil gemeente Amersfoort vanaf volgend jaar een algeheel vuurwerkverbod invoeren. Krimpenerwaard voert per 2024 een permanent verbod in en Gouda per 2025. Nog eens 25 gemeenten willen dat ook en daarom wordt zo’n permanent verbod besproken.

Lokaal vuurwerkverbod is moeilijk te handhaven

Toch is een aantal gemeenten van mening dat het “onverstandig” is om op zelf een vuurwerkverbod in te stellen. Als er verschillen tussen gemeenten zijn, verplaats je het probleem alleen maar. Ze spreken van het zogenoemde waterbedeffect. Dat is een effect waarbij ergens iets negatiefs wordt opgelost, maar het daardoor ergens anders een probleem wordt.

Deze verschillen tussen gemeenten maken het handhaven van zo’n verbod moeilijker. Bovendien is de verkoop en het bezit van vuurwerk niet verboden. Veel gemeenten zeggen niet de middelen te hebben om een vuurwerkverbod of vuurwerkvrije zone te handhaven. Daarom geven veel gemeenten aan dat ze het landelijke beleid volgen.

Verbetering: In een eerdere versie van dit artikel stond dat in Breda en Arnhem ook vuurwerkverboden zouden gelden. Dit klopt niet. In Breda zijn wel vuurwerkvrije zones. In Arnhem geldt het verbod pas vanaf 2023/2024.