“De energiesector is een van de weinige sectoren die goed presteerde in 2022, met Shell als meest verhandelde aandeel van Nederlandse beleggers”, zegt Hans Oudshoorn, beleggingstrainer bij Saxo Bank en schrijver van het boek Beleggen voor Dummies. De aandelenkoers van Shell steeg in 2022 met 42 procent. Exxon Mobil en BP scoorden ook heel goed.

Shell is in trek sinds de oorlog in Oekraïne, waardoor gas en olie schaars werden. “Er kan wat aarzeling zijn ten aanzien van duurzaamheid, maar mensen moeten toch ergens met hun geld naartoe. Om stormschade bij je beleggingen te voorkomen, moet je nu wel in energie zitten.”

Shell was een uitzondering op de Amsterdamse beurs. Na een recordstand eind 2021, zakte het aandeel in 2022 met 14 procent weg.

In de afgelopen jaren waren techbedrijven ontzettend populair, vooral omdat er veel winst wordt verwacht in de toekomst. “Maar door hogere rentes smelten die winstverwachtingen als sneeuw voor de zon”, zegt Joost Schmets van beleggersvereniging VEB. “Hoe hoger de rente nu, hoe minder de toekomstige winst waard is”, legt hij uit. Daarom daalden koersen van aandelen in Apple (-26 procent), Alphabet (Google, -39 procent) en Meta (Facebook, -65 procent) hard.

“In de techsector zie je door hypes veel excessieve stijgingen van koersen zoals bij automaker Tesla in de afgelopen jaren. Die laten zich altijd volgen door een tranendal. Dan dalen koersen heel hard (-71 procent) als er een fabriek dicht moet en de topman (Twitter-koper en miljardair Elon Musk, red.) enkele gekke acties uithaalt.”

Schmets wijst ook naar Just Eat Takeaway, voortgekomen uit het Nederlandse ThuisBezorgd, dat soms ook als techbedrijf wordt gezien en waarvan in 2022 de koers 58 procent daalde. “Daar waren hoge schulden en die worden duurder als rentes oplopen. En er is in de afgelopen jaren amper nog winst gemaakt. De grote waarde zat in de winst van de toekomst.”

Beleggen in winkelen was ook geen succes in 2022. Er komt in westerse economieën een recessie (twee kwartalen krimp op rij) aan en dus daalden koersen in webwinkels Amazon (-50 procent) en Zalando (-55 procent). Ook bij kledingwinkelbedrijven Inditex (Zara, -13 procent) en H&M (-37 procent) en sportmerken Nike (-30 procent) en adidas (-52 procent) zakte de prijs van hun aandeel in 2022.

“Waar ga je als eerste op besparen? Juist, op kleding”, zegt Oudshoorn. “En ook hier speelt dat hoge rentes de winsten van de toekomst minder waard maken.”

Pijnlijk was dit jaar de koersval van Philips met 66 procent. Het bedrijf was de laatste jaren juist populair gezien z’n nieuwe focus op zorgtechnologie. Maar in 2022 kreeg Philips veel slecht nieuws over de 5,5 miljoen beademingsapparaten die het bedrijf moest terugroepen, omdat gebruikers schadelijke deeltjes zouden kunnen inademen.

Schmets: “Patiënten zijn geraakt en in hun kielzog ook Philips-beleggers.” De daarmee gepaarde kosten en de angst voor schadeclaims maakten Philips tot grootste daler van de Nederlandse AEX-index in 2022.

De hoge rentes hadden nog meer effecten. Zo daalde de waarde van de euro met 6 procent ten opzichte van de dollar – interessant voor valutabeleggers. Oudshoorn: “Zij brengen geld naar de plek met de hoogste rente.”

En obligaties (leningen aan bedrijven) worden weer interessant, ondanks – of misschien juist dankzij – gedaalde koersen in 2022. Bestaande obligaties werden minder waard, maar dus ook goedkoper. En door rentestijgingen worden op nieuwe obligaties ook weer hogere rentes betaald. Oudshoorn: “Als een gezond bedrijf in de komende jaren minder winst maakt, zijn aandelen mogelijk minder interessant. Maar dat bedrijf kan wel gewoon die obligatie aflossen.”

Door hogere marktrentes gaan ook tarieven voor spaarrekeningen wat omhoog. “Daardoor is sparen na jaren zonder rente weer een alternatief aan het worden voor beleggen.” Eerst moest je wel naar aandelen, maar dat is nu niet meer het geval, zegt Oudshoorn.

Wat dit jaar geen goed alternatief voor beleggers bleek, was geld steken in crypto. Mede door schandalen bij handelsplatformen voor cryptomunten daalde de waarde die mensen aan de digitale munten toekennen.

Bitcoin, de meest verhandelde cryptomunt, werd in 2022 63 procent minder waard. Cryptobeleggers die hun geld hadden gestald bij platforms die verdwenen of gehackt werden, hadden nog minder geluk.

Voor komend jaar verwachten Oudshoorn en Schmets dat beleggen in energiebedrijven nog wel even interessant blijft vanwege de oorlog in Oekraïne. “Naast dat oude smeermiddel, zijn chips het nieuwe smeermiddel van de economie”, zegt Oudshoorn. Dus denkt hij aan chipgerelateerde bedrijven als ASML (ondanks 33 procent verlies in 2022).

Schmets benadrukt dat beleggen iets is voor de lange adem. “Paniek is de slechtste emotie die beleggers kunnen volgen. Ineens alles verkopen uit schrik, levert slechte resultaten op de lange termijn op.”