Het kabinet wil het energieprijsplafond voor chronisch zieken met hoge energierekeningen niet oprekken. Ze moeten het doen met de bestaande potjes. Maar in deze potjes zit niet genoeg geld voor deze groep. Dat zeggen belangenverenigingen tegen NU.nl. Meerdere gemeenten bevestigen dit beeld.

Het gaat om chronisch zieken die afhankelijk zijn van bepaalde apparatuur, zoals een elektrische rolstoel of een zuurstof- of dialyseapparaat. Of mensen die veel kosten maken voor verwarming of airconditioning, omdat ze hun lichaamstemperatuur niet goed kunnen reguleren.

Sommige patiënten verbruiken hierdoor in hun eentje vaak meer energie dan een huishouden van twee personen. Dat is nu zo’n 308 euro per maand kwijt aan gas, water en stroom. Voor een nierpatiënt die thuis dialyseert, komt daar nog gemiddeld 240 euro per maand bovenop.

Mensen met de zwaarste beperkingen dreigen zo tegen de allerhoogste kosten aan te lopen. “Dat is onaanvaardbaar”, zegt directeur Illya Soffer van Ieder(in), een koepelorganisatie waar 250 patiëntenverenigingen bij zijn aangesloten. “Deze mensen leven vaak al jaren rond het bestaansminimum. Voor hen zijn de mogelijkheden om te besparen op. Velen maken al gebruik van de voedselbank.”

Meerdere gemeenten noemen potjes ontoereikend

Maar een uitzondering op het prijsplafond voor energie komt er dus niet. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen legde premier Mark Rutte uit dat mensen met een beperking of chronische ziekte aanspraak kunnen maken op de zogeheten bijzondere bijstand. Om daarvoor in aanmerking te komen, mag je niet meer dan 120 procent van het minimumloon verdienen. Ook is er een energietoeslag voor minima.

Normaal gesproken is voor de bijzondere bijstand een medische verklaring van de huisarts nodig, maar met de huidige energieprijzen wordt daar een uitzondering voor gemaakt, laten de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Sociale Zaken weten.

Uit een rondgang langs Nederlandse gemeenten blijkt dat zeker tien gemeenten onvoldoende financiële middelen hebben om in de behoeften van deze groep te voorzien. “Voor extra financiële ondersteuning is de gemeente afhankelijk van de stappen die het Rijk gaat nemen. Gemeentes hebben niet de financiële middelen om alle stijgende lasten van inwoners over te nemen”, zegt een woordvoerder van de gemeente Midden-Groningen.

‘Bijzondere bijstand biedt geen zekerheid’

Veel gemeenten houden om privacyredenen niet bij of mensen die bijzondere bijstand of andere toeslagen aanvragen een chronische ziekte of beperking hebben. Toch laten zeker vijftien gemeenten weten dat deze groep soms buiten de boot valt. In sommige schrijnende gevallen is maatwerk mogelijk. Soffer is kritisch: “Je kunt inderdaad naar de gemeente, maar die heeft maar beperkte middelen. De bijzondere bijstand biedt daarom geen zekerheid.”

Een aantal gemeenten zegt de inkomensgrens voor bijstand of financiële hulp te willen verhogen naar 130 procent van het minimumloon. “Op die manier kunnen meer mensen met een chronische ziekte of beperking gebruikmaken van tegemoetkomingen”, zegt een woordvoerder van de gemeente Amsterdam.

Volgend jaar kunnen meer mensen zorgtoeslag ontvangen

Maar er gloort licht aan de horizon: volgend jaar komen 350.000 extra mensen in aanmerking voor de zorgtoeslag. Bovendien stijgt deze toeslag op jaarbasis met ruim 400 euro. Een woordvoerder van VWS zegt ook dat het kabinet met Zorgverzekeraars Nederland in overleg is om de stroomvergoeding voor chronisch zieken te verhogen. Ieder(in) benadrukt dat dit alleen zinvol is als die vergoeding voor alle apparatuur gaat gelden. Nu is er alleen nog een vergoeding voor beademingsapparatuur.

Sabah Ziani, adviseur bij Nierpatiënten Vereniging Nederland, zegt dat het zou helpen als de aanvraag van subsidies makkelijker zou worden. Veel patiënten zeggen dat het te moeilijk is, waardoor de drempel nog hoger wordt. Ook laten meerdere gemeenten weten dat het lastig is om minima met een chronische ziekte te bereiken. “Daar kan de overheid een grotere rol bij spelen”, vindt Ziani.