Aziatische Nederlanders willen zichzelf niet meer als stereotypes op tv terugzien
Rolmodellen van kleur ontbreken nog vaak in media en films, terwijl het juist voor jonge mensen van groot belang is om zich te herkennen in personages. Het heeft invloed op hoe zij zichzelf zien en hoe anderen hen zien. Dat zeggen actrice Roosmarijn Wind en bestuurslid Amy Molin van Asian Raisins tegen NU.nl. Beiden maken deel uit van de Aziatische gemeenschap in Nederland, een groep die nauwelijks vertegenwoordigd is op tv en in de filmindustrie.
Dinsdag is de campagne Stop Hanky Panky Shanghai van Asian Raisins van start gegaan. De organisatie is een initiatief van jonge Nederlanders met roots in Oost- en Zuidoost-Azië. Asian Raisins zet zich in om meer bewustwording te creëren over racisme en om vooroordelen te bestrijden. De campagne omvat een petitie en lesmateriaal om op scholen racisme tegen mensen van Aziatische afkomst bespreekbaar te maken.
“Als je je hele leven uitgescholden wordt, wordt dat normaal”, zegt Molin. “De eerste generaties accepteerden veel. Het vermijden van conflicten en het niet op de voorgrond treden is ook een cultureel gegeven. Dat heeft de positie van Aziaten in Nederland niet verbeterd, dus nu spreken wij ons wel uit.”
In Nederland leven bijna een miljoen mensen met een Aziatische achtergrond. Mensen met familiebanden in Japan en China, maar bijvoorbeeld ook India, de Filipijnen en Thailand. Toch is het een groep die vaak vergeten wordt. Zo worden zij in bijvoorbeeld onderzoeken en debatten over racisme zelden genoemd. Terwijl racisme en haat tegen deze groep sinds de coronapandemie flink is toegenomen.
“Er bestaat absoluut een verband tussen het racisme richting Aziatische Nederlanders en de zichtbaarheid van dezelfde groep op tv en in films”, zegt Molin. “Die enkele keer dat we Aziatische Nederlanders zien in films of series worden zij als stereotype afgebeeld. Het zijn vrijwel altijd extreem onderdanige of juist ondernemende personen. De vrouwen worden geseksualiseerd en de mannen juist niet.”
“Het gaat dus niet alleen om meer vertegenwoordiging, maar vooral ook om juiste vertegenwoordiging. We herkennen ons niet in het beeld dat van onze gemeenschap wordt geschetst. Bovendien is de Aziatische gemeenschap groot en zeer divers.”
‘Ik wilde niets liever dan blond haar en blauwe ogen hebben’
In de documentaire Hanky Panky Goodbye vertelt actrice Wind over haar jeugd op een basisschool in het Noord-Hollandse dorp Overveen. “Ik heb een Zuid-Koreaanse achtergrond en in de omgeving waar ik opgroeide was er niemand die op mij leek”, zegt ze tegen NU.nl. Als kind werd ze veel gepest met haar uiterlijk. “Ik voelde mij altijd anders dan anderen en in mijn tienertijd wilde ik niets liever dan blond haar en blauwe ogen hebben.”
In Nederland is er sinds een aantal jaren meer aandacht voor diversiteit en inclusie in onder meer de filmindustrie. Zo wordt momenteel voor het eerst in Nederland een grootschalig onderzoek gedaan naar diversiteit en inclusiviteit in de filmindustrie.
De resultaten van dit onderzoek komen naar verwachting eind dit jaar. De aanjager van dit onderzoek, dat het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ondersteunt, is KLEUR. Dat is een initiatief waar ook regisseur en producent Bobby Boermans bij betrokken is.
Meer aandacht voor diversiteit en inclusie is hard nodig, concludeert KLEUR. Bij het bekijken van de 24 films op de longlist voor de Gouden Kalveren in 2020 blijkt dat films nog altijd vooral verteld worden vanuit een wit perspectief. Geen enkele film is geregisseerd of geschreven door een maker van kleur. Van de tachtig hoofdrollen zijn er vijf gespeeld door gekleurde acteurs.
‘We moeten risico’s durven nemen’
“In het commerciële deel van de tv- en filmindustrie draait het om het afdekken van risico’s. Het kiezen van bekende gezichten garandeert publiek en kijkers. En de bekende acteurs zijn meestal wit”, stelt Boermans. “Maar we moeten juist risico’s durven nemen en onbekende acteurs een kans geven. Tegelijkertijd moeten we investeren in talentontwikkeling.”
De regisseur, die bekend is van Het gouden uur en Mocro Maffia, is ondanks alle uitdagingen positief gestemd. “De filmindustrie is wakker geworden en het bewustzijn is toegenomen bij de betrokken partijen. We zijn er nog lang niet, maar er zijn goede ontwikkelingen.”
Wind heeft lang getwijfeld of ze de documentaire wel moest maken. “Ik vond het spannend, vanwege de reacties die het zou kunnen oproepen. De kijker kan zich aangevallen voelen, omdat ik een probleem in de samenleving aankaart”, zegt de actrice. “Dat ik met deze documentaire hopelijk iets kan betekenen voor de Aziatische gemeenschap in Nederland woog voor mij uiteindelijk zwaarder.”
Hanky Panky Goodbye is woensdagavond om 23.24 uur te zien op NPO3. Ook is de documentaire al online te bekijken op YouTube.
