Klimaatactivisten gooiden eerder deze maand tomatensoep over een schilderij van Vincent van Gogh in The National Gallery in Londen. Een week later werd in de Duitse stad Potsdam een kunstwerk van Claude Monet ter waarde van bijna 100 miljoen euro beklad met aardappelpuree. Ook toen waren klimaatactivisten verantwoordelijk voor de actie.

Schade aan de kostbare schilderijen bleef uit. In beide gevallen hingen de kostbare kunstwerken achter glas. Ze zijn inmiddels weer te zien in het museum.

Maandag was het opnieuw raak: het wassen beeld van koning Charles in Madame Tussauds Londen werd het doelwit van twee activisten. Ze mikten een taart op het nagemaakte gezicht van de Britse monarch. De omvang van de schade is nog niet bekend, maar een gedeelte van het museum werd tijdelijk gesloten.

“Het kan een kwestie zijn van het beeld schoonmaken, de haren en de kleding wassen”, zegt marketingmanager Annemiek Dolfin van Madame Tussauds Amsterdam. In dat geval zouden de medewerkers van het Londense museum zo klaar zijn. Maar het kan ook een stuk ingewikkelder worden. “Als de was beschadigd is, moet een beeld ontkleurd en opnieuw opgebouwd worden.”

Directeur Olaf Zimmermann van de Duitse Cultuurraad zei eerder tegen AP dat de acties onverstandig zijn. “Het risico op schade is enorm hoog. Terwijl de kunstwerken onderdeel zijn van ons cultureel erfgoed en net als het klimaat beschermd dienen te worden.”

De vereniging van musea, met ruim 450 leden, zegt tegen NU.nl de acties van de activisten te veroordelen. “Het klimaat en een duurzame toekomst is voor musea en de museumvereniging een urgent thema. Musea doen veel aan verduurzaming en houden ook tentoonstellingen over klimaatverandering. Daarmee staan musea en klimaatactivisten naar mijn mening aan dezelfde kant”, zegt directeur Vera Carasso van de Museumvereniging.

“Tegelijkertijd spreken wij ons uit tegen de acties waarbij kunstwerken worden besmeurd. Onze hoofdtaak is juist die werken te behouden, daarom vinden wij het onacceptabel. We begrijpen dat het de bedoeling is dat het een actie is die pijn doet, maar richt het dan tegen degene die je moet bereiken.”

Het is niet de eerste keer dat dergelijke acties plaatsvinden: deze zomer lijmden activisten zich aan diverse werken vast. Daaronder waren ook werken van Picasso en Botticelli.

Een woordvoerder van Gallerie degli Uffizi in Florence, waar het schilderij van Botticelli hangt, vertelde Art Newspaper dat het twintig minuten duurde om lijmresten te verwijderen van het glas dat om het schilderij heen zit. “Zonder de glazen bescherming was het werk zwaar beschadigd.”

De Amsterdamse vestiging van het wassenbeeldenmuseum Madame Tussauds heeft de nodige ervaring met schade aan de beelden. “We krijgen jaarlijks circa 800.000 bezoekers over de vloer en dan heb je wel vaker met beschadigingen te maken”, vertelt Dolfin. “Een beschadiging kan onbewust veroorzaakt worden, bijvoorbeeld door met een tas langs een beeld te lopen. Maar we hebben ook wel eens met vandalisme te maken.”

De Britse actiegroep Just Stop Oil – die verantwoordelijk is voor de bekladding van het schilderij van Van Gogh en het wassen beeld van koning Charles – heeft aangekondigd door te gaan met actievoeren, totdat de regering stopt met olie- en gasboringen. In een verklaring leggen de actievoerders uit musea als locatie voor hun protesten te kiezen, omdat zij “te veel van geschiedenis en cultuur houden om het zomaar kapot te zien gaan (door klimaatverandering, red.)”. De activisten waren naar eigen zeggen op de hoogte van de glazen bescherming die musea gebruiken en hadden niet het doel om de kunstwerken te beschadigen.

De acties van de klimaatactivisten zijn voor Madame Tussauds in Nederland geen reden om de veiligheidsmaatregelen op te schroeven. “Ons museum neemt al de nodige maatregelen om onze beelden én ons publiek te beveiligen.”