Het aantal mensen dat in Nederland asiel aanvraagt, stijgt de komende tijd naar verwachting nog verder. Dat blijkt vrijdag uit een nieuwe prognose die staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het kabinet moet nu op zoek naar manieren om de druk op de asielketen, die al enorm hoog is, te verminderen.

Dit jaar stijgt het aantal asielaanvragen naar verwachting tot 48.200. Dat zijn zo’n 6.700 aanvragen meer dan in eerste instantie verwacht. Volgend jaar stijgt het aantal aanvragen nog verder naar 50.650.

Het maakt het opvangprobleem voor het kabinet nog groter. Hoewel de acute crisis bij het aanmeldcentrum in Ter Apel opgelost lijkt, is er nog lang geen structurele oplossing. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) komt al duizenden plekken tekort. Dit aantal zal alleen maar verder toenemen. Op dit moment zitten ruim 5.500 asielzoekers in de crisisnoodopvang.

De stijging van het aantal asielaanvragen komt deels doordat er meer nareizigers komen. Zij mogen naar Nederland komen omdat een gezinslid asiel heeft gekregen. Dat lag een tijd stil vanwege de coronamaatregelen. Tegelijkertijd is er ook weer meer onrust in de wereld. Dat zorgt ervoor dat het aantal vluchtelingen uit bijvoorbeeld Syrië, Afghanistan en Jemen is toegenomen.

“Op dezelfde weg verder gaan werkt niet. Actie is nu nodig om weer grip te krijgen”, meldt Van der Burg.

Meer ruimte voor IND en minderjarige vluchtelingen

De staatssecretaris komt met een paar nieuwe maatregelen waarmee hij de druk iets hoopt te verlichten. Zo wil hij dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) volgend jaar extra personeel krijgt om de asielaanvragen te verwerken. Of dit lukt in de huidige krappe arbeidsmarkt, is de vraag. De organisatie is al langere tijd bezig met het zoeken en opleiden van nieuw personeel.

Ook moet er meer plek komen voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’s). Dit zijn vooral oudere tieners. Het COA gaat nu vijfduizend extra plekken regelen, onder andere op azc’s. Ook gaan de jongeren – indien mogelijk – tijdelijk iets eerder naar de gewone opvang: drie maanden voordat ze achttien worden.

Deze maatregel neemt Van der Burg liever niet, maar is noodzakelijk om het aantal alleenstaande jongeren in Ter Apel te verminderen, schrijft hij. “De eerdere oproep aan gemeenten heeft helaas niet tot voldoende plekken geleid.” Zijn brief aan gemeenten leverde nog maar zo’n honderd plekken op, terwijl dat er voor het eind van het jaar zeventienhonderd moeten zijn.

Asielwet laat op zich wachten

Op dit moment kan de opvang van zowel deze jongeren als andere asielzoekers alleen geregeld worden als gemeenten zelf meewerken. Van der Burg wil er met een wet voor zorgen dat gemeenten verplicht worden om hun steentje bij te dragen, maar hij heeft nog niet alle coalitiepartijen aan boord.

De staatssecretaris overlegt al weken met de VVD, D66, CDA en ChristenUnie, maar dat heeft nog niet tot een politiek akkoord geleid. Vooral zijn eigen partij, de VVD, wil liever geen dwangmaatregelen. Daarnaast zijn de coalitiepartijen het onderling niet eens over de duur van de wet.

Hoewel Van der Burg de vorige deadlines niet haalde, is het de bedoeling dat hij uiterlijk maandag de wet indient. Dat is een eis van de veiligheidsregio’s, die op dit moment de crisisnoodopvang regelen. De burgemeesters hopen dat de wet voor een structurele oplossing zorgt, zodat ze de crisisnoodopvang kunnen afschalen.

Nu blijkt dat het aantal mensen dat asiel aanvraagt zal blijven toenemen, ziet de kabinet ook in dat het het beleid moet aanpassen. Daarover moet het nog dit jaar de eerste ideeën op papier zetten.